Η προσπάθεια του αρσενικού παγωνιού να κατακτήσει την «Ωραία Ελένη»

Στην αναπαραγωγική περίοδο τα αρσενικά παγώνια (Pavo cristatus) συναθροίζονται σε μικρές ομάδες και επιδεικνύονται στα θηλυκά  που τα επισκέπτονται για να γονιμοποιηθούν. Το θηλυκό πλησιάζει το αρσενικό που επιδεικνύεται από το πλάι ή από πίσω, ενόσω αυτό κουνάει περιοδικά τα πρωτεύοντα φτερά του πάνω και κάτω. Καθώς το θηλυκό κινείται προς το μπροστινό μέρος του αρσενικού, αυτό γυρίζει κατευθείαν προς το θηλυκό και ανά τακτά χρονικά διαστήματα ταρακουνάει τα φτερά του (τα ιριδίζοντα πούπουλα λαμπυρίζουν και παράγεται ένας ήχος που παρομοιάζεται με κροτάλισμα). Ύστερα, το αρσενικό γυρίζει την πλάτη του προς το θηλυκό. Τα θηλυκά φαίνεται να αξιολογούν αυτές τις επιδείξεις και μετά να επιλέγουν να ζευγαρώσουν με ένα ή περισσότερα αρσενικά. Ο αριθμός των οφθαλμοειδών στιγμάτων στις ουρές των αρσενικών, το μήκος του μακρύτερου φτερού στην ουρά και η συμπεριφορά ζευγαρώματος των αρσενικών σχετίζονται με την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής συντρόφου σε ορισμένους πληθυσμούς.

Όταν τα αρσενικά επιδεικνύονται, τα θηλυκά «ξοδεύουν» λιγότερο από το ένα τρίτο του χρόνου τους για να τα προσέχουν και την υπόλοιπη ώρα παρατηρούν το περιβάλλον τους. Έτσι, συχνά τα θηλυκά φαίνεται ότι είναι αδιάφορα για τα αρσενικά. Παρ’ όλ’ αυτά, όταν τα θηλυκά παρακολουθούν τις γαμήλιες επιδείξεις (από μπροστά και από το πλάι) επικεντρώνουν το βλέμμα τους σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των αρσενικών όπως τα κατώτερα οφθαλμοειδή στίγματα, τα πυκνά φτερά και τα πόδια. Όταν βρίσκονται πίσω από τα αρσενικά, επικεντρώνουν το βλέμμα τους στα κατώτερα οφθαλμοειδή στίγματα, στις πτέρυγες και στα πυκνά πούπουλα. Γενικά, τα θηλυκά δεν εστιάζουν την προσοχή τους στα οφθαλμοειδή στίγματα που βρίσκονται στα ψηλότερα μέρη της ουράς, στα μαύρα και στα άσπρα πούπουλα, στο κεφάλι και στο λοφίο των αρσενικών. Ωστόσο, παρότι τα θηλυκά δεν επικεντρώνονται στα ψηλότερα μέρη της ουράς, αυτό συμβαίνει μόνο όταν τα χαμηλότερα μέρη της κρύβονται (π.χ. από την πυκνή βλάστηση) και δεν μπορούν να παρατηρηθούν από τα θηλυκά ή όταν το αρσενικό βρίσκεται σε μακρινή απόσταση από το θηλυκό. Συνεπώς, τα ψηλότερα μέρη της ουράς αποτελούν για τα θηλυκά ένα σημάδι έλξης από μακρινή απόσταση και τα βοηθάει να εντοπίσουν συντρόφους για προσεκτικότερη παρατήρηση. Τέλος, τα θηλυκά αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στις γαμήλιες επιδείξεις των αρσενικών όταν αυτά κουνούν τα φτερά και την ουρά τους.

Βιβλιογραφία

v   Yorzinski L. Jessica, Patricelli L. Gail, Babcock S. Jason, Pearson M. John and Platt L. Michael, 2013. Through their eyes: Selective attention in peahens during courtship. Journal of Experimental Biology 216: 3035-3046.

Επιμέλεια: Πελαγία Κεφάλα-Καρλή & Λέανδρος Σάσσης